Найö вевъялöны ставсö

[ A+ ] /[ A- ]


Овмöдчöминса юралысьлöн «нопйыс» сьöкыд, тöждыс-нокыс юрвывтыр: лоö кывкутны быдтор вöсна, шöйтысь понъяссянь босьтöмöн гажъяс котыртöмöдз. Аттьöалан кывъяс висьталöны гежöдика, тшöкыдджыка «чуткöны». Айловъяс, гашкö, тайöс сьöлöм бердас босьтöны озджык матö, а аньяслы мöрччö ёнакодь. Быдöнлöн семьяяс, матыссаяс, кодъяслы сiдзжö колö сылöн тöжд. Миян районын сизим овмöдчöминын юралысьяс — аньяс. Кыдзи найö вевъялöны вöчны ставсö, мыйöн кокньöдöны ловсö, талунъя гижöдын.

«Вöльдiн» овмöдчöминöн Ирина Александровна Андриевская юралö 2005-öд восянь. Сэтчöдз велöдiс Вöльдiнса школаын роч кыв да литература. Вöзйисны лоны сиктсöветса депутатöн, а сэсся бöрйисны юралысьöн. Шуис видлыны, эскис, мый выныс тырмас. Буретш сэки петiс меставывса асвеськöдлöм йылысь закон, удж котыртчис дзик выль ногöн. Кыдзи-мый уджавны, велöдчисны ставöн öтув. Ёна отсалiс районса администрацияысь öтувъя юкöн, кодi туйдiс выльöн бöрйöм юралысьясöс. Ирина Александровна бур кывйöн казьтылö сэнi уджалысь Р.М.Нестероваöс (öнi – районса бöрйысян комиссияöн веськöдлысь — ред.). Позьö шуны, «быдмисны» ставöн тшöтш – и овмöдчöминса юралысь, и сиктсöветса депутатъяс. Унаторйö Ирина Александровнаöс велöдiс Вöльдiнса воддза юралысь Егор Васильевич Мингалёв. Сiйö жö «чуткис» топыдджык йитöдъяс кутны котыръясöн веськöдлысьяскöд, мыджсьыны тшöтш на вылö, корны отсöг. Вочасöн кутiс артмыны. Нинöм он шу, удж сьöкыд, öд сiйöс вермасны чукöстны лунын кöть войын. Юралысьлы век колö лоны дасьöн петны туйö, сетны отсöг, разьны овмöдчöминын став мытшöдсö. Буретш та вöсна телефоныс век сьöрсьыс. Öтчыд арнас видзчысьтöг туис ва. Ань вöлi пывсянын, кор звöнитiсны бурдöдысьяс да висьталiсны, мый Ягкöджысь оз вермыны вуджöдны чорыда висьмысь мортöс. Вуджöдiсны пыжöн, югзьöдiсны пöнаръясöн, мортöс ас кадö вайисны бурдöдчанiнö. Ирина Александровна аслыс век шуö: «Кодi, ог кö ме?»
Телевизор водзын диван вылын куйлöм Ирина Александровналы абу шойччöм. Сы водзö пуксьылöны став семьяöн сöмын биатлонысь ордйысьöм видзöдiгöн. Сiйö радейтö котравны лыжиöн, ворсны волейболысь – таысь аньлöн содö вын, кыпалö лов. Ёна радейтö сьывны. Гожöмнас, кыдзи и сиктса быд аньлöн – градъяс. Муыс быттьö босьтö лов вылын чукöрмöм мудзсö, сьöкыд мöвпъяссö. Ирина Александровна зэв пыдди пуктö сиктса йöзöс, кодъяс йитöдаöсь мукöд.

Тимшерса юралысь Валентина Андреевна Белова 30 во велöдiс школаын математика да физика. Юралö кык да джын во. Гортсьыс петö 8 час асылын. Удж вылö мунiгмоз нин казялö, кытi-мый нелючки. Вочаасигöн асланыс майшöгъяс йылысь висьталöны и посёлоксаяс. Юралысьлы ёна отсасьöны олöмаяслöн да асвеськöдлан котыръяс. А томъяс озджык водзмöстчыны. Дерт, чукöстас кö, босьтчöны быд уджö, вöчöны сьöлöмсянь, но асьныс индытöг оз кыпавны, и тайö майшöдлö юралысьöс, öд аскиа луныс – томъяс сайын, коркö налы водзö ковмас нуöдны ставсö. «Тимшер» овмöдчöмин улö пырö и Лопъювад, кытчö юралысь ветлö быд вежон. Сыкöд тшöтш ветлöны администрацияса специалист да социальнöй уджалысь. Валентина Андреевна кöсйö, мед йöз асьныс вöзйисны, мый колö вöчны посёлокъясын олöм бурмöдöм могысь, а сiйö отсалас мыйöн вермас. Кольöм воын «Йöзкостса бюджет» уджтасö пырöдчöмöн Тимшерысь дзоньталiсны öти улича. Йöз корисны дзоньтавны и мукöдъясöс. Найö окотапырысь петöны сöстöммöдчыны, пелькöдöны и шойна. Юралысь уджалö ставкöд öтвылысь, а оз индав чуньöн.
Юралысьлы ёна отсасьöны асшöр уджалысьяс С.В.Мастюгин да В.А.Панюков. Найö быдторйын мунöны воча, овмöдчöминын олöм вöсна ыджыд тöждаöсь.
Вевъялiгöн кыö кык внуклы да внучкалы носки-кепысь. Радейтö и вöчасьны. Велöдчис да велöдiс олöмаясöс вöчавны быдсяматорсö макаронысь (кольöм воын олöмаяслöн котыр нулiс вöчöмторъяссö районса олöмаяслöн чукöртчылöм вылö, видзöдсис зэв мичаа да аслыспöлöса – ред.). Таво босьтчис сьывны, медводдзаысь петалас посёлокса клубын йöз водзö олöмаяслöн сьылан котыркöд аньяслöн лунлы сиöм гаж дырйи. Нимкодясянторйöн лоö верöсыслöн Даша племянница, кодöс гозъя быдтiсны 10 арöссянь. Таво сiйö помалас Сыктывкарса государственнöй университет, лоас филологöн. Велöдчö зэв бура, мыйöн вайö уна нимкодьлун.

Керчомъяса юралысь Нина Антоновна Лодыгиналöн быд асыв пансьö, кыдзи бур крестьянкалöн, мöскöс сёöдöмсянь да идрасьöмсянь (гозъя видзöны мöс, кукань, гожöмнас нöшта содлöны дзодзöгъяс). Та бöрын мöдöдö школаö медiчöт нывсö. А сэсся удж вылö. Тöжд-нокыс тырмымöн: то лёка весалöмаöсь туйяс, то сиктвыв югзьöдöмöн абу ставыс бур, то нöшта мыйкö. Бöръя кадö медся ыджыд майшöгыс, кыдзи и мукöд юралысьяслöн, лöп-ёг петкöдöм. Вöчалiсны тьöскысь чукöртанiнъяс, сы вылö вевтъяс. Найöс абу артыштöма кыпöдöмöн кисьтöм вылö, но мыйлакö шыбласъяс нуысь машина кыпöдö да жуглö. öткымынъяс шыблалöны лöп-ёгсö мешöкавтöг, корöны могмöдны сыöн. Эз на во тулыс, а öтилаын петкöдöмаöсь горт дорсьыс пилитöм кыз пу. Шогмана пес вылö, сiйö, колöкö, кодлыкö инасяс, а со нуасны-ö лöп-ёг петкöдысьяс. А мый на лоас тулыснас? Тайö ставыс – быд лунся «юр висьöм». Нина Антоновна чайтö, мый вочасöн ставыс пуксяс асвыйö.
Керчомъяын кыпалысьöсь том йöз. Коригöн локтöны век. Шаньöсь, семьяаöсь. Но мед уджавны öтырышъя – татшöмыс абу на. Отсасьöны «Пыжа гаж» да «Бöръя герой» медшöр гажъяс нуöдiгöн. Пырöдчисны «Йиркап» ордйысьöмö. Гажöдан юкöн отсалiс дасьтыны Нина Антоновна. öнi дасьтысьöны Кадам ты вылö лыжиöн котöртöм кежлö. Сiйöс мöвпыштiсны райсöветса депутат А.М.Тарабукин да М.А. да Н.А.Гичевъяс гозъя, кодъяслöн Кадамын туристалысьяслы шойччан керка. Котöртасны март 23-öд лунö. Нина Антоновна эскö, мый воласны унаöн, тайö ордйысьöмыс воысь-воö кутас кыскыны пыр унджык йöзöс.
Юралысьлöн майшасян мöвпъясыс лöньыштлöны гортын ноксигöн, гожöмнас – град йöрын, турун пуктiгöн. Сöмын оз удит ноксьыны дзоридзьясöн, налы колö уна кад. Ставыс воö бура, кольöм воын öгурцы сеталiс рöдвужлы и орччöн олысьяслы. Но медся ёна сьöлöмыс бурмö сьылöмысь, частушкаяс лöсьöдöмысь – вирас пырöма да татöг некыдз.

Дереваннöйысь Елена Васильевна Булышева юралысьöн медводдза уджалан лун казьтылö тадзи: «Сэки овмöдчöминса администрация вöлi полицияса участкöвöй уполномоченнöйлöн жырйын. Менам пызанöй вöлi дзик порог улас. Юрöй гудрасьö, сьöлöмöй муткырасьö. Администрацияса специалист пуктiс ныр улö бумага чукöр: со пö биысь видзчысян ва видзанiнъяс вöчöм йылысь судлöн 2011-öд вося тшöктöм. Видзöдлi сы вылö да шуи: «Колö кö, вöчам!» Тадзи и кутi уджавны».
Медводдза воыс быттьö видлалiс Елена Васильевнаöс: вермас-ö, оз-ö пышйы. Вöчисны ва видзанiнъяс, биысь видзчысян визь, нюжöдiсны сикт кузя юан ва визь, дзоньталiсны администрациялысь керка. Асвыйö пуксис сэк, кор пырис аслас жырйö. Овмöдчöминса вöвлöм юралысь Дия Александровна Бондаренко шуис: «Эн пов, уджыд ачыс аддзас тэнö». Тадзи и лоис. Удж воссис, да сы мында, мый юр гыжйыштны некор. Гырысь мытшöдыс уна, но нöшта унджык посниыс, кодöс быть жö вöч. Ыд-ыд аттьö С.В.Рубанлы: век велöдiс, чуйдiс, ышöдiс. Сьöкыд эськö вöлi администрацияса специалист Анжела Ивановна Максимоватöг. Сiйö дыр нин уджалö да век мыйöкö велöдö. Ёна отсасьö Михаил Юрьевич верöсыс, тшöкыда уджöдö ассьыныс техника да инструментъяс.
Елена Васильевна водзтi велöдiс Ручса школаын посни классъяс. Во джын кымын быд лун волiс юрас: 9 час асыв, колö урок вылö, мый ме танi вöча? Сьöлöмыс висис челядь вöсна, кыскöмöн-кыскис на дорö.
Уджвывса тöжд-могъяс петавлöны юрысь гортын, челядь дорын. Налöн кö ставыс бур, и аньлöн сьöлöм вылас кокни. Медся бура шойччö вöр-ваö семьяöн войколöн петалiгöн. Вой, челядь водалiсны, гозъя пукалöны, видзöны бипур. Гöгöр чöв-лöнь, сэтшöм жö и лов вылын. А видзöдан да, кодкö кагукъяс пиысь мыччысьöма палаткаысь, петö сёрнитыштны гусяторъяс йылысь дона мамкöд. Елена Васильевналы тайö медыджыд шуд.

Мария Вениаминовна Опарина 19 во уджалiс Сыктывкарса ЛПК-лöн теплоэлектроцентральын. Пенсия вылö петöм бöрын локтiс гортас, Дiасёръяö. Танi лöсьöдiс скöт, ыджыд градъяс. Бöрйылiсны овмöдчöминса депутатöн, а сэсся и юралысьöн. Йöзкöд кутчысис бура, найö пыдди пуктiсны аньöс, та вöсна и босьтчис сьöкыд уджö. Медся сьöкыд петкöдчыны йöз водзын. Сiйö абу уна сёрниа, йöзкöд вензьыны оз куж. Найöс сьöкыд гöгöрвоöдны, мыйла он вермы вöчны коланасö. Унджыкысьсö тайö лоö сьöм тырмытöм вöсна.
Медся ёна майшöдлö сiйö, мый важöсь керкаяс, кодъясöс кыпöд-лiсны кольöм нэмся 50-60-öд воясын. Унаöн чайтöны, мый налысь керкаяс дзоньталöм — кодлöнкö мог, асьныс ки оз пуктывны, кутöны лача «дядьö» вылö. Таво босьтчисны петкöдны выль ног лöп-ёг. Йöз урчитöм кадö вайöны индöминö мешöкъяс да виччысьöны машина, а оз шыбитны ылöсас косявлыны понъяслы. Та вöсна посёлокын сöстöм. А посёлок гöгöр, кöнi и вотчöны, тырöма лöп-ёгöн. Ковмас босьтчыны и сы бердö. Мария Вениаминовна серти, вочасöн ставыс лöсялас.
Мария Вениаминовна радейтö ветлыны вöрö. Оз весиг вотчыны, а шойччыштны. Эз кут эштыны да, скöтысь лэдзчысис, а градъясысь эз. Карысь волöны отсасьны ныв-пиыс семьяясöн. Найö видöны мамнысö вöрö ветлöмысь, полöны сылöн вошöмысь. Козьналiсны навигатор да рация, но найö вöрзьöдлытöг куйлöны машинаын. Велöдчылiс веськöдлыны сыöн 14 во сайын, кор тырис 50 арöс. Ныв-пиыс шуисны, он пö сдайт, эновтчы, но экзаменъяс сдайтiс бура да босьтiс водительлысь право. Пенсия вылö петöм бöрын гортас локтöм мысти весиг таксисталiс новлöдлiс йöзöс Дiасёръясянь Помöсдiнöдз. Сэки нывбаба-водительыд вöлi гежöд. Зэв ёна таöн нимкодясис Мария Вениаминовналöн мамыс. Машинаöн ветлöдлöм — аньлöн медся радейтанаторъясысь öти.

Кулöмдiн – овмöдчöмин, кöнi эм и юралысь, и овмöдчöминса администрацияöн веськöдлысь. 2012-öд восянь юралö Татьяна Витальевна Тимошина (сiйö и «Ростелеком» котырлöн районса юкöнöн веськöдлысь). Сиктсöветса юралысьлы удждон оз во, а кывкутöмысь да тöжд-могъясысь некод оз мезды. Удж вылö мунiгöн казялö нелючкияс да пыр и звöнитö кывкутысь йöзлы, мед бырöдiсны матысса кадö. Тшöкыда матыстчöны сиктсаяс, висьталöны, мый найöс майшöдлö.
Сиктса юралысь да сиктсöветса депутатъяс вынсьöдöны старöстаясöс, гортса пемöсъясöс видзöм йылысь гöгöрвоöдöм, уставö пыртöм вежсьöмъяс, бюджет, сикт сöвмöдан уджтасъяс да с.в. Татьяна Витальевна серти, зэв унатор позьö вöчны «Йöзкостса бюджет» уджтас серти, республикаöн вöзйöм программаясö пырöмöн. Шуам, видз-му овмöс министерствоöн таво вичмöдöм сьöм вылö дзоньталасны Великöй Отечественнöй война вылын усьöмъяслы пас, лöсьöдасны Сöветскöй улича вывсянь Шöр улича вылö лэччан туй вылын подаяслы ветланiн. Сикт сöстöммöдан да бурмöдан федерацияса уджтас серти мичмöдöны юрсиктлысь шöрсö. Тайö уджтасыс некымын во кежлö да эскыссьö, мый Кулöмдiн мичаммас водзö.
Татьяна Витальевналы корсюрö юрас волö, мый колö дугöдчыны тайö уджысь, но сэсся шуö аслыс, мый юралысьö сiйö пуксис эз ачыс, бöрйисны йöз, сiдзкö, колö кывкутны на водзын да уджавны водзö.
Т.В.Тимошиналöн уна тöждыс и аслас удж кузя. Мукöддырйи гортас локтö 8-9 час рытын. Каръяс серти сиктса районъяс öтдортöмаöсь, и эм кö уна удж, сiдзкö, районын бурмас интернет. Кольöм воын оптоволокно нюжöдiсны дас бурдöдчанiнö, а сiдзжö Зимстанö, Ручö, Дереваннöйö, Донö, Немдiнö. Содтöд оборудование абу на да найöс оптоволокно дорö абу на йитöма, но вочасöн ставыс лоас. Ас вынъясöн вайö-дiсны интернет Скöрöдумö, Озъягö, Ярашъюö. Район ыджыд, уджалысьяс этшаöнöсь, но найö öдйö бырöдöны став мытшöдсö. Уналаö тöвнас веськалöны «Буранöн», кытчöсюрö воöдчöны сöмын лыжиöн. «Аттьö» кывлöны гежöда, и тайö дзугыльмöдö Татьяна Витальевналысь сьöлöмсö. Веськöдлысь зэв ыджыд тöжда аслас уджалысьяс вöсна.
Кор ёна мудзö, Татьяна Витальевна пуксьö машиналöн руль сайö, пуктö кывзыны сьöкыд рок да мунö кытчö окотаыс – туй «чышкö» став мудзсö да майшасьöмсö. Радейтö «Июль» котырлысь сьыланкывъяс. Юрсиктö пыригöн век гораа-гораа кывзö «Кулöмдiн» сьыланкыв. Нимкодь, мый эмöсь чужан сикт йылысь татшöм мича кывъяс. Нöшта Татьяна Витальевна зэв радейтö внукъяссö. Кор эм кад, мыйкö да вöчöны öтув. Гожöмнас петалöны вöр-ваö, оз сэтшöма вотчыны, кыдзи шойччыны. Петкöдлö ичöтъяслы чужан мулысь мичсö, а сэсся пуксьылöны нуръясьыштны гортысь босьтöмторъясöн. Йöрын Татьяна Витальевналöн быдмö быдсяматорйыс. Кольöм воын медводдзысь воис ас яблöг – гырысь, чöскыд.
Со татшöмöсь овмöдчöминъясса юралысьяс – аньяс, кодъяс босьтiсны ас выланыс зэв ыджыд кывкутöм. И налöн артмö. Сэкжö абу эновтöма и семья да гортгöгöрса овмöс.
Лидия Липина.

Комментарии:

Добавить комментарий

Свежий выпуск: 25 апреля

Осторожно — мошенники!