Июнь 10-öд лун — Коми печать лун
И лэдзлісны газет

Гортгöгöрса уджъясысь шойччигмоз, а öні гожöмнад йöрад могыс тай юрвывтыр, ань киас босьтіс шкапсьыс син улас усьöм фотоальбом. Видлалігас аддзис важ снимокъяс, кöні типографияын уджалысьяскöд öтув. Казьтылöмъяснас бергöдчыліс сійö кыпыд кадас, кор сэні уджыс и олöмыс пуöмöн пуис.
Кулöмдінысь Мария Вениаминовна Шахова ачыс Вылыс Ярашъюысь. Сэтчöс школаын помаліс кöкъямыс класс, дасöдсö – Пожöгын нин. Дыр эз мöвпав, кытчö мунны водзö велöдчыны.

– Сэки газетъясын ёна йöзöдлісны школа помалысьясöс республикаса велöдчанінъясö коралöмъяс, – нимкодьпырысь казьтывліс ань. – Миян нывъясыдлы вöлі мый, кытчö чуткан чуньнад, сэтчö и мунан. Меным веськаліс Сыктывкарса 29–öд номера училищеын линотиписткалöн специальносьт. Бать вöлі юалас, кутшöм тайö профессия. А ме, мися, ачым ог тöд. Мöдöдчим сэтчö куим нывъёрт – ме, Вера Дёмина да Ирина Шахова.
Велöдчигас нин Мария гöгöрвоис, мый уджыс интереснöй, воис сьöлöм вылас. Кык во тöдöмлунъяс босьтöм бöрын практикуйтчис Сосногорскын. Уджавны вöлі кольöдöны карö, стöчджыка кö, Эжваö ЛПК бердса типографияö, мöдöдöны вöлі и Кöрткерöсö да Интаö, но сійö шуис мунны гортланьыс матöджык, Кулöмдінö. Тайö вöліс 1986–öд воын. Том специалистöс татчöс типографияын вочаалісны бура. Директорнас сэки вöлі Елена Александровна Попова.
– Сійö воясö уджалысьыс уна на вöлі: ки помысь набирайтчысьяс Нина Русинова да Галина Лютоева, печатайтчысьяс Татьяна Осипова да Элеонора Лопухова, линотипистка Лидия Лодыгина, механик Борис Попвасев да мукöд. Локтöмсянь меным уджас пырöдчыны ёна отсасис Лидия Лодыгина, училище бöрад öд сямыд ёна эз на вöв, велöдас вöлі, петкöдлас, кыдзи мый вöчны. Медводдза кадас меным индылісны дасьтыны бланокъяс. Сэки öд районса уджалан котыръясыд ёна печатайтöдлісны быд сикас бланоксö. Вочасöн велалі жö да зіли, мед эг кольччы мукöдъясысь, коліс тыртны на план. Он кö вöч урчитöмторсö, и премиятö он аддзыв. Сьöкыдджык вöлі газет вылын уджавны. Сэки печатайтлісны сійöс миян типографияын на. Лидиялöн отпускалігöн менö индылісны сы пыдди газетсö вöчны. Коліс уджавны тэрыба, сёрмöдчыны эз позь. Вежоннас куимысь на петліс газетыс да. Редакцияса уджалысьяскöд топыд йитöд кутім таын. Ковмыліс сувтлыны и набирайтчыны. Быдтор овліс уджалігöн – линотип вылын зілигöн то пöсь свинечыс резыштлас, киясыд сотчывлас, бур мый чужöмö эз веськавлы, то машинаыс жугавлас. Таын медшöр отсасьысьыс вöлі механик Борис Попвасев, некодöн вежны вермытöм миян уджалысь. Быдтор вöчны кужысь морт. Пыр дась вöлі мыйöнкö отсавны.
Типографияса да редакцияса уджалысьяс пыр кутчысисны öтувъя ыджыд котырöн. Налöн вöлі öтувъя профком, томъяслöн, комсомолечьяслöн котыр. Öтув петавлісны субöтникъяс вылö, вöр-ваö шойччыны. Öтув жö пасйисны праздникъяс, кöні Мария Вениаминовна вöлі медся лов кыпöдысьыс, гажъяс котыртысьыс да нуöдысьыс. Но кор газет печатайтöм вуджöдісны карö, типографиялöн уджыс ёна чинiс. Такöд чинтісны и уджалысьяссö. Бöръявылыс колисны сöмын Мария Вениаминовна Шахова да Элеонора Евгеньевна Лопухова, кодъяс лэдзисны сöмын бланокъяс. А 2009–öд воын дзикöдз тупкысис типографияыс.
– Зэв жаль уджыс, ёна кажитчис да. Эз кö тупкысь, колок, öніöдз на зіли сэні. Жаль и уджалан котырыс, коді вöлі зэв ёртасьысь, – пыр на майшасьö ань.
Уджтöг кольöм бöрын медводдза кадас, дерт, сьöкыд вöлі сылы, сійö и гöгöрвоана, öд радейтана уджыслы сетіс 23 во, и эз кокни вöв янсöдчыны сыкöд. Но зіль мортыд весь эз ов, тöдсаясыслöн да йöзлöн корöмöн видзис кагаясöс. Öтикöс лелькуйтіс дзолясяньыс школаö петтöдзыс, мöдöс, коймöдöс, и сідзи öкмыс кагаöс. Бöръя куим восö сöмын эз нин видз, аслас нин внукъяс быдмöны да. Пияныс семьяяснас олöны карын. Иван пиыс Куратов нима педколледж помалöм бöрын уджалö Коми национальнöй гимназияын батьыс моз жö физкультура велöдысьöн, Алексей компьютерщикö велöдчöм бöрын зільö асшöр уджалысь дорын мастерöн. Öтиыслöн куим челядь, мöдыслöн öти. Со и волöны да гажöдöны найö пöль-пöчсö, гырысьджыкъясыс отсасьöны нин горт гöгöрас. Ань торйöн нин радейтö прöст кадас вурсьыны либö кысьыны. Кыис медводз газет трубкаясысь дозмукъяс, а öні ротангысь кашпояс. Гортас дзоридзьясыс унджыкыс сыöн мичмöдöмсерлöдлöм дозмукъясын, майбыр, синтö гажöдöны. А öні Мария Вениаминовна кыз кадсö коллялö йöрас. Вевъяліс ставсö нин пуктыны, мый колö. Дзоридзьясыс öнісянь нин мичмöдöны йöрсö. Арланьыс йöрыс, кыдзи и пыр, дерт жö, ставнас тырас уна рöмöн ыпъялысь мичлун пиас.
Галина Нестерова.
Снимок Мария Шаховалöн.
Комментарии: