Став ветераныс — герой

[ A+ ] /[ A- ]


Ассьым висьтöс пана снимоксянь, кодöс аддзи «Полье грездлы — 300 во» лист бокысь. Шуйгавывса сулалысь том зонкаыс лоис дзик тöдса: мöвпыштi, мый сiйö менам батьлöн вок Митрей Пилялöн звöннисьыс кодыскö — Васьыс либö Евлогийыс (пыр шуим Йöвööн). А сэсся снимок пельöссьыс аддзи гижöд, кодi нöшта чуймöдiс. Вöлöмкö, Иван Дмитриевич Шахов, ачыс менам батьöй. Снимайтчöмаöсь Ыджыд война вылö мунöм водзвылын. Батькöд орччöн Константин Степанович Шебырев, кодi война вылысь волiс ловйöн. Пука-лысьясыс, Александр Сергеевич Мартюшев да Галактион Николаевич Шахов, пöгибнитöмаöсь.
Война вылö босьтiгас, 1942-öд вося августын, батьлы вöлöма 17 арöс да джын. Пöч казьтывлiс, мый ыджыдджык пияныс тышкасисны нин фронтъяс вылын. Но Иваныслы эз на вöв дас кöкъямысыс, да эз виччысь татшöм томöн вир кисьтанiнас колльöдöмсö. Колö гöгöрвоны, мый вöчсис мам сьöлöмын война чöжыс — став пияныс сэнi вöлiны. Шулiс: асыв и рыт енув пельöс дорын пидзöс вылын сулалöмöн Енмыслы кевмысис, мед бергöдчасны. Ставныс некымынысь ранитчылiсны, но локтiсны гортас ловйöн. Мамлысь кевмысьöмсö век жö Енмыс кылöма.
Трöш Пиля Митрей семьяын чужлöма 16 кага да чужан лунъяссö ылöсавлöмаöсь кутшöмкö ен праздникъяс серти. Та вöсна овлöмаöсь сорсьöмъяс. Тшöтш батькöд: чужлöма 1924-öд вося декабрын, а пасйывлiс пыр 1924-öд вося январын. Дерт, бать-мамсяньыс жö кывлöмöн. Паспортас и военнöй билетас январсяöн жö гижлöмаöсь. Ёна нин вöлi висьö, кор сетiсны ЗАГС-ысь чужöм йылысь выль гижöд да вöлисти тöдмалiм стöч лунсö. Дзонь во содтöм арлыдöн олöма, та вöсна жö 18 арöс тыртöдз на веськалöма война вылö.
Ёгор Марпа Иванöс жалитiс и сы вöсна, мый дзолясяньыс гажтöмтчис гортсьыс да гортсаясысь. Пожöг школаын велöдчигöн овмöдлiсны ыджыд вок Модест семьяö. Но урокъяс бöрын унджык лунсö волывлiс гортас, кöть Польесянь Пожöгöдз колö мунны подöн вель кузь вöлöк. 5 класс помалöм бöрын дзикöдз эновтöма велöдчöмсö. Велöдысь А.А.Игутова некымынысь волöма бать-мам дорас, мед бергöдны зонкаöс школаö. Велöдчöмыс пö сылы сетчö, зонкаыс рам да вежöра, — висьталöма. Но Иванöс нинöмöн абу вермöмаöсь бöрсö кыскыны: 12 арöсöн сэсся пырöма уджавны сир вийöданiнö (вöлöма öнiя Ярашъю посёлоксянь неылын).
Иван Дмитриевичöс фронт вылö босьтiсны 1942-öд вося августын, а гортас воис сöмын 1947-öд вося тулысын. Ветлöм йывсьыс миянлы нинöм эз висьтавлы, юасьысьяслы шулiс: эг пö öтнам воюйт, став странаыс кыпöдчис дорйыны чужан мунымöс. А кыдзи сiйö локтöма гортас да сарайын кос турун вылö уськöдчöмöн ыр-зöмöн бöрдöма, Пиля вокыслы висьталöмсö кывлi ачым. Война вылын быдсяма аддзывлöмсö, тыдалö, морöс кудсьыс тадзи лэдзис-личöдчис. Сэсся радейтлiс сьывны «Эх, дороги, пыль да туман…» сьыланкыв. Верстяммöм бöрын нин кутi гöгöрвоны, мый «сьылiс» ассьыс фронтöвöй сьöкыд туйяс йывсьыс. Бать веськавлiс Волховскöй, Дальневосточнöй фронтъяс вылö (бöръяыс — Победа бöрын японечьяскöд мöд война нин), Эстонияö. Меддыр служитöма Ленинградса фронт вылын. Вöлöма пулемётчикöн, автоматчикöн, и бара жö меддыр — разведчикöн: торъя лыжнöй бригадаын, торъя разведротаын, мотоциклистъяслöн батальонын — отделениеса командирöн. Ленинградöс блокадаысь мездысьяс лыдö веськавлöмаöсь куим вок — Модест, Пиля да бать. Митрей Пиля — кар пытшкас. Кор нин орöдöмаöсь кытшсö, кыдзкö корсьöмаöсь öта-мöдсö да аддзысьлöмаöсь. Снимайтчöма-öсь, фотографыслы сетöмаöсь нянь тупöсь да асланыс нопъясысь сёян-юан. Пиля воксö öдва тöдöмаöсь, сэтшöма омöльтчöма тшыгъялöмсьыс. Тайöс казьтывлiсны кувтöдзныс.
Бать уна во уджалiс лесничествоын Николай Григорьевич Третьяковкöд. Кыкнанныс — война вылö ветлысьяс, но казьтывлöмъясö вöйтчывлiсны гежöда. Öтчыд век жö кывлiм сёрнинысö. Пукалiсны миянын румка сайын уна лун вöр садитöм бöрын. Гриша Миколай висьтасис, кыдзи тöдмасьöма война вылын гöтырыскöд, тётя Асякöд, — кыдз шулiсны Пожöгын кага чужтанiнын уджалысь шань, варов да сибыд аньöс. Зэв мичаа сёрнитiс кыдъя рочöн. Ачыс шмонитлiс: роч кывсö пö воштi, коминас дзикöдз эг велав. Пожöгын öнöдз шусьöг ветлö: сёрнитан пö тётя Ася моз. А бать кутiс висьтавны Ленинград дорын öти вöвлöмтор. Жаль, мый сэкся кадö эз вöв диктофон ни видео гижан телефон: сöмын сюркнялiм некор вунöдлытöм серпассö пель сайö. Висьталiс со мый йылысь. Разведчикъяс ветлöмаöсь вöрöг ныр увтi индöм могöн. Бöрсö локтiгöн нин лоöма виччысьтöмтор: ю кырсö киськалöмаöсь ваöн, йизьöма да кайны эз вермыны. Вöрöг öтарö югзьöдiс прожекторъясöн, лыйлiс дугтывтöг. Бать дзебсьöма шойяс костас да тадзи кольöма ловйöн. Мездöмаöсь ас йöз, кодъяс локтöмаöсь корсьны разведчикъясöс.
Сылы пыр окота вöлi ветлыны Гатчинаö, Синявин да Пулково эрдъяс вылö, Ленинградö, мый мездöмö тшöтш пуктiс пай, да весиг ёртъясыс письмööн ёна корисны. Но ыджыд семьяöн (вöлiм сизим чоя-вока) да сиктын неыджыд удждонöн олöмнас татшöм мöвпыс вöт кодьöн и колис. Олiс кö дырджык, дерт, ми вермим сетны позянлун ветлыны тайö местаясас, но сьöкыд висьöм семьяысь нетшыштiс кадысь водз. 46 во нин куйлö кыз му улын. Кодi тöдлiс сiйöс казьтывлöны бур кывъясöн. Вит класс и помавлöма, а вöлi сюсь да вежöра, война вылысь локтöм бöрас уджалöма Пожöг лавкаын, участвуйтöма самодеятельностьын, гöлöсыс вöлi мича, эз быдöн сяммы сы моз йöктыны «чечётка», «яблочко», «сербиянка», нывъясöс кокниа бергöдлiс вальсын. Уналöн косьмис сьöлöмыс татшöм зон вöсна, а бöрйис на пöвстысь, кыдз ачыс шулiс, вöсни коска Раюкöс. Верстьöнас нин рытйысис сиктса клубын либö библиотекаын — ёна лыддьысис, ворсiс шахматöн, шашкиöн, доминоöн, биллиардöн, видзöдiс кино. Сизим челядя батьлы олöмас и уджас паныдасьлiсны сьöкыдлунъяс да пыр аддзылiс разян туйяс. Батьлöн вöлi быдлаö сям.
Копыртчылам сылы, кодi öнöдз видзöма тайö снимоксö да йöзöдiс лист бокас. Татшöм томнас, позьö шуны, челядьдырнас ми батьöс аддзим медводдзаысь.
Пожöгысь Öндрей Öлексей Мингалев меным коркö шулiс: батьыд пö, и война вылö мукöд ветлысьыс — геройяс. Збыльысь, быд войнаса ветеранöс позьö донъявны тадз: найö вайисны миянлы лöнь олöм, мир.
Нина Буткина.
Снимокъяс öтуввезйысь да гортса чукöрысь.

Комментарии:

Добавить комментарий

Свежий выпуск: 28 марта

Осторожно — мошенники!